رشته زمین شناسی چیست
رشته زمین شناسی چیست رشته زمین شناسی به فارغ التحصیلان خود همین زمین را می شناساند . زمینی که نسبت به سایر کرات آسمانی هیچ هم به حساب نمی آید ، راز و رمز هایی دارد که باید برای شناخت آن واحدهای دانشگاهی را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشت. به لحاظ فراوانی منابع طبیعی در کشور و وجود ذخائر با ارزش در اعماق زمین ، دانش زمین شناسی از نظر علمی و اقتصادی دارای ارزش های ویژه ای است و نقش موثری را در زمینه شناخت منابع معدنی ، اکتشاف ، بهره برداری از آنها و به طور اخص منابع نفتی دارد. این رشته ارتباط بسیار نزدیکی با علوم زیستی و شیمی داشته و استفاده از نقشه های ماهواره ای ، سیستم های اطلاعات جغرافیایی و نقشه برداری در آن واجد اهمیت زیادی می باشد. بسیاری از علوم از جمله آب ، خاک و هواشناسی و جغرافیا در ارتباط تنگاتنگ با علوم زمین هستند. تحصیل در این رشته شرایط جسمانی مناسب را می طلبد چون داوطلب باید قادر باشد واحدهایی را که عمدتا در صحرا و بیابان انجام می شود را با موفقیت طی کند . امکان ادامه تحصیل تا سطوح عالی دکترای تخصصی در گرایش های مختلف این رشته در کشور وجود دارد.
توسط
برخی از این دروس شامل موارد زیر است:
* زمین شناسی فیزیکی که به بررسی خصوصیات کلی زمین می پردازد. * زمین شناسی تاریخی که به مطالعه تاریخچه پیدایش کره زمین می پردازد. * بلورشناسی هندسی و بلورشناسی نوری که شناخت ویژگیهای هندسی و مشخصات نوری بلورها را مورد توجه قرار می دهد. * کانی شناسی که به بررسی کانیها یعنی اجزای تشکیل دهنده سنگها می پردازد. * سنگ شناسی رسوبی و آذری و دگرگونی که در مورد تشکیل انواع سنگها بحث می کند. * زمین شناسی ایران که به بررسی ویژگیهای زمین ایران می پردازد. * زمین شناسی نفت که به بررسی در نحوه ایجاد نفت به بحث می پردازد.توانایی‌های لازم
دانشجوی خوب زمین‌شناسی علاوه بر تسلط کافی بر درس‌هایی مثل فیزیک، شیمی و ریاضی باید از قدرت تجسم مناسبی برخوردار باشد. مهمترین ویژگی برای موفقیت در این رشته داشتن روحیه‌ای پرجنب و جوش، علاقه به زندگی در محیط‌های طبیعی مانند کوه‌ها و بیابان‌ها است، زیرا زمین‌شناس نه تنها در دوران دانشجویی بلکه در زمینه‌های شغلی نیز با چنین محیط‌هایی روبروست. علاوه بر این داشتن توانایی جسمانی مناسب نیز لازم است.
گرایش های رشته زمین شناسی
گرایش هیدروژئولوژی یا زمین شناسی آب (Hydrogeology):
در این علم به بررسی منشا آب‌های زیرزمینی، کیفیت و کمیت این آب‌ها و گسترش و حرکت آنها در سفره‌های آبدار پرداخته می‌شود.گرایش زمین شناسی مهندسی (Engineering Geology):
به روشهای مختلف محاسباتی، صحرایی، اکتشافی و مدل‌سازی، تاثیر محیط زمین‌شناسی را بر سازه‌های مهندسی یا پروژه عمرانی مشخص می‌کند و راهحلهای مناسبی جهت کاهش یا برطرف کردن خطرات احتمالی ارائه می‌دهد. زمین شناسی به دو صورت بر سازه‌ها تاثیرگذار است: یکی مواد زمین‌شناسی (سنگ، خاک، و آب) و دیگری مخاطرات زمین شناسی (حرکات دامنه‌ای، زمین‌لرزه، سیل و…). زمین شناسی مهندسی به بررسی نقش سازه‌ها در تحریک و تغییر محیط زمین شناختی نیز می‌پردازد.رسوب شناسی:
در این گرایش به بررسی رسوبات سازنده محیط‌های مختلف زمین‌شناختی پرداخته می‌شود. اکتشاف نفت و گاز و تعداد زیادی از مواد معدنی با مطالعات رسوب‌شناسی ارتباط عمیقی دارند.زمین شناسی اقتصادی:
بررسی شرایط ژنز (تشکیل) مواد مختلف معدنی، بافت و ساخت مواد معدنی، پراکنش مواد معدنی و عوامل موثر بر این پراکنش، ریخت‌شناسی کانسارها، روشهای مختلف اکتشاف کانسارها و در نهایت توجیه فنی و اقتصادی برداشت مواد معدنی از عمده کارکردهای این گرایش از زمین‌شناسی محسوب می‌شوند.تکتونیک:
این گرایش از زمین شناسی به بررسی نیروهای زمین‌ساختی ناشی از جابه‌جایی قاره‌ها و تاثیر آن بر تغییر شکل پوسته زمین و ایجاد چین‌خوردگی‌ها و گسل‌ها و عوامل پیدایش زمین‌لرزه‌ها می‌پردازد. فارغ التحصیلان این رشته در اکتشافات شرکت نفت، سازمان زمین‌شناسی، وزارت نیرو و موسسه ژئوفیزیک، مشغول به کار می‌شوند. زمین شناسی نفت: این گرایش از زمین‌شناسی به بررسی منشا، پیدایش و مهاجرت نفت و گاز و همچنین اکتشاف این ذخایر می‌پردازد. اکتشاف مخازن نفت و گاز از مهمترین وظایف فارغ‌التحصیلان این رشته است.زمین شناسی زیست محیطی:
یکی از گرایش‌های زمین شناسی است که تاثیر زمین بر ایمنی و سلامت انسان را مورد بررسی قرار می‌دهد. زمین‌شناسی پزشکی یکی از زیرشاخه‌های زمین شناسی زیست محیطی است و امکان ادامه تحصیل در این رشته در سایر کشورها وجود دارد. در کشورهای توسعه یافته، تقریبا هیچ پروژه‌ای بدون تایید استانداردهای زمین شناسی زیست محیطی امکان اجرا ندارد.چینه و فسیل شناسی:
بررسی توالی طبقات رسوبی در زمان‌های مختلف زمین شناسی به منظور پی بردن به تاریخ حوادث زمین و تکامل موجودات از مهمترین کارکردهای این گرایش است. بررسی فسیل‌ها به صورت نمونه‌های دستی (ماکروفسیل) و نمونه‌های میکروسکوپی (میکروفسیل) که در اکتشاف نفت از اهمیت زیادی برخوردار است، توسط فارغ التحصیلان این گرایش انجام می‌شود.سنگ شناسی یا پترولوژی:
در این گرایش به بررسی انواع مختلف سنگها (رسوبی، آذرین و دگرگونی) پرداخته می‌شود. تعیین منشا انواع سنگها و حوادثی که در طول تاریخ زمین‌شناسی بر آنها اتفاق افتاده و در نهایت منجر به تشکیل پوسته زمین شده است از عمده وظایف پترولوژیست‌ها است.سنجش از دور و GIS زمین شناختی:
جدیدترین و شاید پرطرفدارترین گرایش زمین شناسی است که با مطالعه عکس‌های ماهواره‌ای و سیستم‌های GIS و GPS به مطالعه زمین (آب‌های سطحی و زیرزمینی، فرونشست زمین، زمین لغزش‌ها، تغییرات دریاها، اکتشاف مواد معدنی و…) می‌پردازد. زمین شناسی مهندسی (Engineering Geology) زمین شناسی مهندسی ضمن بررسی تاثیر «محیط زمین شناسی» بر سازه‌های مهندسی یا زمین شناسی مهندسی ، راهحلهای مناسبی جهت کاهش یا برطرف نمودن خطرات احتمالی ارائه می‌دهد. باید توجه داشت که محیط زمین شناسی اطراف یک سازه به دو صورت با آن در ارتباط است. یکی توسط مصالح زمین شناسی ، یعنی سنگ ، خاک و آب ، دیگری فرآیندها و مخاطرات زمین شناسی مثل سیل ، زمین لرزه ، حرکات دامنه‌ای و مانند آن. برخی از مولفین زمین شناسی مهندسی را سهوا به جای «ژئوتکنیک» به کار می‌برند. بطور کلی زمین شناسی مهندسی به توسط روشهای اکتشافی متنوع تاثیر محیط زمین شناسی اطراف را بر سازه مهندسی یا پروژه عمرانی تعیین می کند. همچنین نقش احداث سازه را در تحریک و تغییر رفتار زمین مشخص می سازد.آینده شغلی رشته زمین‌شناسی
زمین شناس می‌تواند در وزارت خانه‌های صنعت، معدن و تجارت، نفت، نیرو، راه، جهاد کشاورزی، علوم، تحقیقات و فناوری، آموزش و پرورش و همچنین شرکت‌ها و مؤسساتی مانند ذوب‌آهن، سازمان زمین شناسی و زلزله کشور، موسسه ژئوفیزیک، شرکت‌های مرتبط با فعالیت‌های سد سازی، آب‌یابی، حفر تونل، راهسازی، اکتشافات آب و نفت و معادن، بخش‌های مرتبط با تهیه نقشه‌های زمین شناسی و معدنی، آزمایشگاه‌های سنگ شناسی و زمین شناسی استخدام شود. در صورت داشتن توان و علاقه لازم، زمین شناس می‌تواند کارآفرینی و شرکتی شخصی در این حوزه راه اندازی کند.بازار کار رشته زمین شناسی به چه صورت است؟
رشته زمین شناسی از جمله رشته‌های تحصیلی است که بازار کار متنوع و گسترده‌ای دارد و در همین راستا به موارد جزئی‌‌تر و مرتبط آن در پاسخ سوال قبل اشاره شد. همچنین بازار کار در هر شرایطی به تعداد قابل قبولی زمین شناس نیاز دارد زیرا در هر پروژه عمرانی نیاز به مطالعات زمین شناسی است و اقتصاد ایران مبتنی بر نفت و گاز و معادنی بنا نهاده شده که در زمین قرار دارند و باید ابتدا آنها را به روشهای زمین شناختی کشف کرده و سپس استخراج نمود. به علاوه مطالعات منابع آب که یکی از با ارزش‌ترین منابع حیاتی در خشکسالی‌هایی اخیر به حساب می‌آیند، توسط متخصصان هیدروژئولوژی صورت می‌گیرد. برخی از فعالیت‌های زمین‌شناسی نیاز به عملیات صحرایی چند روزه و اقامت در کمپ‌های صحرایی دارند و از این رو استخدام خانم‌ها در مشاغلی که با چنین فعالیت‌هایی سر و کار دارند اندکی به سختی صورت می‌گیرد. حقوق و دستمزد زمین شناسان با توجه به نوع کاری که انجام می‌‌دهند متفاوت است و از حقوق پایه اداره کار تا چند ده میلیون تومان در ماه متغیر است.امکان ادامه تحصیل در رشته زمین شناسی در داخل ایران چگونه است؟
رشته زمین شناسی در ایران در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری قابل ادامه دادن است که گرایش‌های کارشناسی ارشد و دکتری آن همانطور که قبلاً هم اشاره شد عبارتند از:- هیدروژئولوژی
- زمین شناسی مهندسی
- رسوب شناسی
- زمین شناسی اقتصادی
- زمین شناسی ساختمانی
- زمین شناسی نفت
- زمین شناسی زیست محیطی
- چینه و فسیل‌شناسی
- سنگ‌شناسی یا پترولوژی
- سنجش از دور و GIS زمین‌شناختی
